Het IJzeren Gordijn

Harde leiders en een grimmig klimaat

In de jaren 80, lang na het aflopen van de ruimterace maakt de wereld kennis met Margaret Thatcher en Ronald Reagan, twee politici die met hard beleid hun landen besturen. Ook de Sovjet invasie van Afghanistan in 1979 doet in de jaren 70 ontstane ontspanning weer verdwijnen: Spelen in Moskou en Los Angeles worden geboycot, Reagan noemt de USSR een "kwaadaardig rijk". Het ziet er grimmig uit. Het decennium markeert echter ook de afbraak van de Berlijnse muur en een hoopvolle toekomst.

30 jaar later blijkt dat de spanningen tussen Oost en West nog altijd bestaan. Misschien is het tijd om de onderstaande liedjes weer naar voren te schuiven!

Muziek vol ironie, satire, protest en begrip

In de popmuziek is er geen hard geluid tegen de Russen, maar zoals het de kunsten betaamt voldoende ironie, satire, protest en begrip. Er zijn talloze voorbeelden van muziek met de Koude Oorlog als thema, de een helderder dan de ander. Een aantal voorbeelden uit de jaren 80 zijn:

Klein Orkest - Over De Muur

'Alleen als je geld hebt, is de vrijheid niet duur'. In 1989 na de val van de Berlijnse Muur is 'Over De Muur' weer een hit voor Klein Orkest. Het lied praat over Oost en West Berlijn, en staat los van de vechtpraat die in de politieke arena te horen is: twee vogels vliegen simpelweg over en weer zonder geraakt te worden. Deze hoopvolle boodschap maakt van 'Over De Muur' een klassieker, nog altijd te vinden in de Top 2000.

Elton John - Nikita (1986)

Hij ziet haar op de muur staan en wordt verliefd. Maar leest zij de brieven die hij schrijft? Komen ze wel aan? Elton John schrijft 'Nikita' in 1985 voor het album Ice On Fire. George Michael zingt mee in het lied, dat van een iconische 80s videoclip wordt vergezeld: de prachtige (Britse) Anya Major doet menig hart sneller kloppen.

Sting - Russians (1985)

Met geleende noten van de Russische componist Prokovjev vraagt Sting "houden Russen ook van hun kinderen", waarop het antwoord overduidelijk 'ja' is. 'Russians' uit zonder veel onduidelijkheden, met retoriek, venijn en sarcasme Stings opinie jegens de Koude Oorlog.

Genesis - Land Of Confusion (1986)

De satirische poppenspelers van het populaire Britse programma Spitting Image dragen bij aan het succes van 'Land Of Confusion'. Mike Rutherford schrijft de dystopische tekst, waarin wanhoop en woede samenkomen: we zullen het toch samen moeten oplossen, is de boodschap. De videoclip wint een Grammy voor "Best Concept Music Video" een overigens niet lang bestaande categorie.

Frankie Goes To Hollywood - Two Tribes (1984)

Al heeft zanger Holly Johnson ooit verklaard dat de 'two tribes' niet per se duiden op Amerika versus de USSR, de bijbehorende videoclip en singlehoes suggeren heel iets anders. Geïnspireerd door de Science fiction film Mad Max 2 vechten 2 stammen het op harde wijze uit. 'Two Tribes' is een van de grootste hits van Frankie Goes To Hollywood. Holly Johnson kiest overigens in 1989 met zijn satirische hit. 'Americanos' met een knipoog een kant in de Koude Oorlog, die op dat moment ten einde aan het komen is.

ABBA - The Visitors (1981)

'The Visitors' deelt een schijfje met 'Head Over Heels'. Met het lied wordt kritiek geleverd op de manier waarop Russische dissidenten behandeld worden: een dreiging van buiten, harder wordende stemmen, ontsnapping is onmogelijk... Een politieke boodschap, die we na 'Dancing Queen', 'Mamma Mia' en 'Ring Ring' niet gewend waren. De gelijkgetitelde plaat werd in de Sovjet Unie verboden.

Welk lied is voor jouw kenmerkend voor de Koude Oorlog?