Elf opmerkelijke carnavalstradities

1. Bacchus drieve (Roermond)

Carnaval is een oeroude traditie, die onder meer terug te voeren is op het Romeinse lentefeest en het Germaanse offerfeest. Één van de Romeinse elementen die bewaard is gebleven, is de verering van Bacchus, god van de wijn en dronkenschap. Tot in de negentiende eeuw werd carnaval in bisdom Roermond afgesloten door een stropop van Bacchus in de rivier de Roer te gooien. Het gebruik werd in 1948 hersteld.

2. Metworstrennen (Boxmeer)

In Vortum-Mullum, in de gemeente Boxmeer, wordt jaarlijks een paardenrace gehouden onder alle vrijgezellen mannen uit de regio, het zogenaamde metworstrennen. De winnaar mag zich koning van de metworst noemen en wordt geëerd met onder meer elf worsten om zijn nek. Het 275 jaar oude gebruik trekt circa 20.000 toeschouwers.

3. Kruikenzeiker (Tilburg)

Tilburg wordt tijdens carnaval Kruikenstad genoemd en haar inwoners Kruikenzeikers. De term stamt af van de urinekruiken van arbeiders van textielfabrieken. Met die urine werd textiel in vroegere tijden gewassen, ontsmet en gekleurd. Het feestgedruis gaat in Tilburg van start wanneer Prins Carnaval in het centrum van de stad een kruik op een sokkel onthult. Op de laatste dag van het carnaval wordt de kruik weer weggehaald.

4. Kowrenne (Hoensbroek)

Een relatief recente carnavalstraditie is het kowrenne in het Zuid-Limburgse Hoensbroek. De bewoners zijn er in 1972 mee begonnen. Van papier-maché worden koeien gemaakt, waarin twee mannen passen. Het doel is om aan de hand van opdrachten het snelst van A naar B te komen. Deze race vindt plaats voorafgaand aan het oudewijvenbal op de donderdag vóór vastelaovend, zoals carnaval in grote delen van Limburg genoemd wordt.

5. Knakworstrennen (Boxmeer)

Het hierboven genoemde metworstrennen in Vortum-Mullum is een serieuze aangelegenheid, maar in het nabijgelegen dorp Beugen (eveneens in de gemeente Boxmeer) wordt de paardenrace al dertig jaar lang gepersifleerd. In plaats van echte paarden rijden de ruiters op de rug van als paard verklede mannen. Coos Wisznievski won de Knakworstrennen het vaakst, in 1989, 1990 en 1991.

6. Appelsiensjmiete (Sittard)

Speciaal voor de kinderen uit Sittard wordt ieder jaar het Appelsiensjmiete (sinaasappelwerpen) georganiseerd. De traditie stamt af van een liefdadigheidsactie van welgestelde inwoners van Sittard die in 1900 sinaasappelen uitdeelden aan arme weeskinderen in een klooster. Tegenwoordig verkleden de kinderen zich, waardoor het een kleurrijk spektakel vormt op het Marktplein van Sittard.

7. Gansrijden (Grevenbicht)

Naast alle jolijt zijn er ook tradities met een meer luguber karakter. Het gansrijden is daar een voorbeeld van. Honderden jaren geleden werd dit 'spel' op veel plaatsen gespeeld, maar rond 1800 kwam daar een eind aan. Het doel is om rijdend op een paard het hoofd van een tussen twee bomen vastgebonden (dode) gans te trekken. In het Ruhrgebied en Baskenland komt het nog her en der voor, maar ook in het Limburgse dorp Grevenbicht.

8. Popverbranden (Apeldoorn)

Carnaval is een wijdverbreide traditie. zo wordt het ook op de Veluwe in beperkte mate gevierd. In Apeldoorn wordt het volksfeest afgesloten door het verbranden van een pop van stro met treurige muziek van een dweilorkest. Deze afsluiting van de carnavalsperiode komt overeen met het afscheid nemen van de Graasboer in Susteren en van drankgod Bacchus in Roermond.

9. De Roetsj (Venray)

In tegenstelling tot veel van de decennia- of zelfs eeuwenoude rituelen rondom carnaval kent de Noord-Limburgse gemeente Venray een hele jonge traditie. Pas sinds 2004 vindt jaarlijks De Roetsj plaats op het Schouwburgplein. Verklede feestgangers glijden hierbij van een negen meter hoge glijbaan af en plonsen in een bak met duizenden liters water, vaak terwijl artiesten liedjes staan te zingen. Alaaf!

10. Kaetelgerich (Steyl)

Het carnavalsfeest bevat onder invloed van de Katholieke Kerk ook vele religieuze tinten. Één van de meest donkere is het Kaetelgerich (ketelrechtzaak), dat nog bestaat in het kloosterdorp Steyl, bij Venlo. In deze openbare neprechtszaak onder leiding van Lucifer wordt iemand bestraft voor een fictief, vaak ridicuul misdrijf. De veroordeelde moet dan plaatsnemen in een ketel, die symbool staat voor de hel. Het is gezelliger dan het klinkt, hoor.

11. Boerebroelôf (Venlo)

Venlo kent een hele rijke carnavalstraditie en het volksfeest wordt daar ook wel Joeks genoemd. Naast het populaire evenement de Boètegewoeëne Boetezitting op de Oude Markt (tijdens carnaval omgedoopt tot de Zoepkoel) wordt al sinds 1907 de Boerebroelôf (boerenbruiloft) georganiseerd. Hierbij wordt een volledige ouderwetse plattelandsbruiloft nagespeeld, die eindigt met een stoet die door de straten van Venlo trekt. Soortgelijke gebruiken komen ook voor in onder meer Eindhoven en zelfs in het Friese Joure.