Podcast

Wat zijn toch die adembenemende 'Pillars of Creation'?

foto: NASA, ESA, CSA, STScI; Joseph DePasquale (STScI), Anton M. Koekemoer (STScI), Alyssa Pagan (STScI).

Nieuws
Wat zijn toch die adembenemende 'Pillars of Creation'?

Onlangs verscheen er weer een adembenemende foto van "The Pillars of Creation" in het nieuws, ditmaal gemaakt met de James Webb Space Telescope. Maar wat zijn toch die pilaren? Waar kijken we eigenlijk naar? Hens Zimmerman legt het uit.

Laten we beginnen met de naam: Pillars of Creation, oftewel pilaren van creatie. Die komt van NASA, en is gebaseerd op een preek uit 1857 van de baptistische prediker Charles Spurgeon. Daarin beschrijft hij hoe Jezus de pilaren van de creatie draagt. Een slimme zet van NASA om het geloof erbij te halen, aldus Zimmerman, want daarmee wordt het allemaal nog wonderbaarlijker. En op zo'n manier zou je ook wel eens makkelijker extra budget binnen kunnen fietsen dan wanneer de nevel zoiets als H44/2 had geheten.

In onze eigen Melkweg

Waar kijken we nu precies naar? De Pillars of Creation zijn maar een klein onderdeel van de Adelaarsnevel, of M16 in het sterrenbeeld de Slang. Dat sterrenbeeld kun je in Nederland en België in juli rond middernacht boven de horizon zien staan. De Adelaarsnevel staat op zo'n 6.500 lichtjaar van de aarde. Dat houdt in dat de nevel onderdeel is van onze eigen Melkweg, in de Sagittarius-arm om precies te zijn.

De Adelaarsnevel bestaat uit twee fenomenen door elkaar. Er is een duidelijke verdichting van sterren te zien - een zogenoemde 'open sterrenhoop'. Daar omheen vinden het tweede fenomeen: de emissienevel. De twee beroemde foto's boven dit artikel laten een stukje van die emissienevel zien. Wat is dat precies?

Kraamkamer van nieuwe sterren

Er zijn plaatsen in het heelal waar nieuwe sterren geboren worden, vooral op plekken waar veel gas en stof wordt aangetroffen. Dat gas en stof vormt de grondstof voor nieuwe sterren. Wanneer onder invloed van de zwaartekracht genoeg van die materie op elkaar klontert, kan een nieuwe ster ontstaan. Nog niet zo gek gekozen dus, de naam 'Pillars of creation'. Het is de plek waar nieuwe sterren worden geboren.

Die nieuw ontstane ster straalt dan weer energie in de rondte, waardoor een deel van het omliggende gas en stof wordt verhit. Ultraviolette straling van zo'n jonge ster kan door het omringende gas en stof worden opgenomen in de vorm van energie, waardoor het gaat stralen. Vandaar de term 'emissienevel'.

Ster advertentie