De ene Booker T. is de andere niet
- Nieuws
- De ene Booker T. is de andere niet
Hoe de één de weg bereidde voor de ander.
Hij is zelfs naar 'm vernoemd. Althans, de vader van Booker T. Jones - de frontman van Booker T. & The MG's - is vernoemd naar Booker T. Washington en uit diep respect voor deze pedagoog uit de 19de eeuw noemde Booker T. Jones Senior zijn zoon ook zo. Net zoals overigens Booker T. Jones Junior zíjn zoon ook weer Booker T. noemde.
Ja, bent u daar nog?
Kortom, Booker T. is een onuitwisbare naam in de Afro-Amerikaanse geschiedenis, zowel op politiek als muzikaal gebied.
Geboren als slaaf
Laten we beginnen bij de oorspronkelijke Booker T. Die werd op 5 april 1856 als slaaf geboren in Franklin County (Virginia) als Booker Taliaferro. Zijn moeder Jane was slaaf en werkte als kok op de tabaksplantage van James Burroughs in Hardy. Zijn vader was een blanke man, waar zijn moeder niet veel over wilde vertellen, maar die vermoedelijk van een plantage even verderop kwam. De kleine Booker T. woonde met gezin in een houten hutje zonder ramen en met zand op de vloer op de plantage van de Burroughs (foto onder). In totaal werkten op de plantage zo’n tien slaven.
4 uur 's nachts opstaan om te lezen
Na de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) werd snel een einde gemaakt aan slavernij. Het betekende dat voormalige zwarte slaven (freed men genoemd) konden gaan en staan waar ze wilden. Booker T. en zijn moeder verhuisden naar Malden (West Virginia), waar zijn moeder trouwde met de ex-slaaf Washington Ferguson, wiens naam Booker T. niet veel later aannam. Niet dat het leven meteen makkelijker werd, want er was nauwelijks geld en kleine Booker T. - hij was amper 10 jaar - moest aan het werk in de zoutovens. Zijn moeder zag echter dat Booker T. zich interesseerde in school en educatie, dus gaf ze hem een boek waarmee hij lezen en schrijven leerde. Dit deed hij voordat hij naar zijn werk ging en stond daarom 4 uur ’s nachts op.
Generaal helpt house boy
In 1866 kreeg Booker T. een baan als zogeheten house boy bij de familie Ruffner, een eigenaar van een kolenmijn. Diens vrouw, Viola, zag het wel zitten in Booker T. en zijn leergierigheid, dus stond ze toe dat hij in de wintermaanden een uur per dag naar school ging. Op zijn 16de ging hij uit huis en liep meer dan 800 kilometer (!) naar de Hampton Normal Agricultural Institute in Virginia. Hij overtuigde de leiding om hem onderwijs te laten volgen, terwijl hij als conciërge zijn schoolgeld bij elkaar verdiende. De rector van de school, generaal Samuel C. Amstrong die tijdens de Burgeroorlog een regiment van Afro-Amerikaanse soldaten leidde, zag de potentie van Booker T. en zorgde ervoor dat hij een studiebeurs kreeg. In 1875 studeerde hij met buitengewoon hoge cijfers af.
Onderwerping is noodzakelijk kwaad
Toen in 1881 de staat Alabama de vergunning rond kreeg voor een zwarte school en generaal Amstrong werd gevraagd om een geschikt schoolhoofd te vinden, kwam hij met Booker T. Washington op de proppen. Zodoende kreeg Booker T. de leiding over de Tuskegee Normal and Industrial Institute (tegenwoordig bekend als Tuskegee University), dat hij liet uitgroeien tot een spelbepalend opleidingsinstituut in de VS. Let wel, dit vond allemaal plaats in een tijd dat zwarte Amerikanen weliswaar vrij waren, maar geenszins gelijk werden behandeld en segregatie onderdeel was van de maatschappij, dankzij de zogeheten Jim Crow-wetten. De opvatting van Booker T. was dat economisch succes van Afro-Amerikanen iets voor de lange termijn was en dat onderwerping aan de blanke Amerikanen een noodzakelijk kwaad was, totdat Afro-Amerikanen konden bewijzen dat ze volledige gelijke economische en politieke rechten verdienden. Hij geloofde in de weg van geleidelijkheid: Afro-Amerikanen moesten eerst hard werken voor hun eigen financiële onafhankelijkheid en culturele vooruitgang, zodat acceptatie door blanken als vanzelf onvermijdelijk werd.
Een 'zwarte' in het Witte Huis
Deze overtuigingen zette Booker T. in 1895 kracht bij met zijn speech de ‘Atlanta Compromise’ (lees 'm hier). Kort gezegd pleitte Booker T. ervoor dat Afro-Amerikanen ongelijkheid en segregatie moesten accepteren, zolang blanken hen toestonden om handel te drijven en hen vrije toegang tot onderwijs en het gerechtelijk systeem gunden. Zoals je kunt voorstellen, kreeg hij met zulke gematigde, ja zelfs onderdanige opvattingen niet alle handen op elkaar. De schrijver W. E. B. Du Bois bijvoorbeeld, die in Harlem (New York) de NAACP oprichtte, had hevige kritiek op Booker T. omdat hij geen volledige gelijke rechten eiste. Toch groeide Booker T. uit tot een nationale woordvoerder van Afro-Amerikanen en de presidenten Theodore Roosevelt en Howard Taft nodigden hem vaak uit op het Witte Huis, in een tijd dat de Ku Klux Klan 4 miljoen leden had. Zo bleef hij een ambivalent figuur, die enerzijds de weg bereidde voor Afro-Amerikanen, maar anderzijds een ondergeschikte rol propageerde. Tot zijn dood in 1915 bleef hij het hoofd van het Tuskegee Instituut.
Booker T. Washington op bezoek bij Theodore Roosevelt:
Booker T. op Booker T.
Ondanks dat niet alle Afro-Amerikanen het op dat moment eens waren met zijn weg van geleidelijkheid, is Booker T. Washington uitgegroeid tot een icoon in de strijd voor rassengelijkheid. Niet voor niets dragen tal van openbare instellingen zijn naam. Zo ook een high school in Memphis (Tennessee), waar Booker T. Jones Senior scheikundeleraar was en waar zijn zoon in de jaren vijftig een opleiding volgde, net zoals Rufus Thomas, Isaac Hayes, saxofonist Andrew Love, Wlliam Bell en Maurice White van Earth, Wind & Fire.
Booker T. vormt de MG's
Het was met diezelfde Rufus Thomas, waarmee Booker T. Jones zijn entree maakte in de professionele muziekbusiness. Booker T. speelde saxofoon op het plaatje ‘Cause I Love You’ van Rufus en Carla Thomas. Zodoende hing hij rond bij Satellite Records - later omgedoopt tot Stax – waar Booker T. in contact kwam met Steve Copper, een kantoorklerk die ook een aardig mopje gitaar kon spelen. Copper vormde in 1962 met Lewie Steinberg (bassgitaar) en Al Jackson Junior (drums) de MG’s, met wie Jones al meteen – hij zat nog op school – de monsterhit ‘Green Onions’ schreef.
Booker T. & The MG's:
Onuitwisbare indruk
Daarna reeg Booker T. de hits aaneen, speelde als sessiemuzikant voor andere acts van Stax Records en schreef mee met Eddie Floyds ‘I’ve Never Found A Girl (To Love Me Like You Do)’ en Otis Reddings ‘I Love You More Than Words Can Say’. Door een dispuut met Stax stopte hij in 1970 bij het label, bij wie hij nog wel het album Melting Pot uitbracht met zijn MG’s. Tot op de dag brengt Booker T. nog albums uit, werkte als toetsenist samen met Rita Coolidge, Bill Withers, Ray Charles, Neil Young en op het nieuwe album van Macy Gray is ook zijn invloed te horen, vertelde ze onlangs tegen Jaap Brienen. Weliswaar op een heel ander vlak dan zijn naamgever, heeft Booker T. Jones vanaf de jaren zestig een onuitwisbare indruk gemaakt op de zwarte muzikale ontwikkeling.
Dit is een artikel in het kader van onze Selma-week. Lees hier alle verhalen.
