Grote misstanden in vrouwengevangenissen: 'Kon het niet geloven'

Zitten en Zwijgen, de titel van de nieuwe documentaire over de stuitende gebeurtenissen binnen de drie vrouwengevangenissen die Nederland telt, is veelzeggend. Aanranding, verkrachting, seksueel overschrijdend gedrag, intimidatie en het onthouden van medische zorg, Villerius heeft het allemaal voorbij horen komen. "Wij hebben ongeveer 140 gedetineerden en ex-gedetineerden gesproken en het merendeel verklaart over dit soort feiten", vertelt de documentairemaakster tegen Ruud.

'Kon het niet geloven'

Ze komt op het idee voor de documentaire na een aantal verontrustende mails van kijkers, professionals en mensen die zich zorgen maken over de misstanden. Villerius duikt in de informatie, maar ze geeft toe dat ze op dat moment nog sceptisch is. "Heel eerlijk, ik kon het eigenlijk niet geloven."

Maar al snel blijkt dat ze iets op het spoor is. Als ze (ex-)gedetineerden en bewakers spreekt, hoort ze schokkende verhalen, die haar doen denken aan de omstandigheden in gevangenissen in Zuid-Amerika. "Je gaat ervan uit dat het helemaal niet in Nederland gebeurt", zegt ze. "Vrouwen die hebben liggen gillen van de pijn om een ambulance hebben gevraagd, gewoon aan hun lot worden overgelaten en uiteindelijk gehandicapt de gevangenis uitkomen."

'Hij duwde me gelijk tegen de muur'

Een van de ex-gedetineerden vertelt dat de celdeuren tussen 22.00 uur en 07.00 uur in principe gesloten blijven. Als op een avond om 23:00 uur de deur opeens opengaat, schrikt ze. In de deuropening staat een mannelijke bewaker. "Hij duwde me eigenlijk gelijk tegen de muur aan en begon mij te betasten. Hij begon van mijn schouders af, naar mijn borsten toe, in mijn borsten te knijpen. En toen ging hij met zijn handen lager. Uiteindelijk is hij bij mijn vagina terecht gekomen en hij heeft me gewoon echt daar geknepen."

Dit soort verklaringen zijn volgens Villerius nog maar het topje van de ijsberg. "Er zijn heel veel vrouwen die niet durven te praten. Vrouwen die wel zeggen dat er van alles is gebeurd, maar dat het trauma te diep zit of dat ze op dit moment nog traumatherapie krijgen daarvoor, dus er nu nog niet over kunnen praten. Wij denken dat het veel erger is dan dat we nu kunnen laten zien."

De Wild In De Middag

Van maandag tot en met donderdag tussen 16.00 en 18.00 uur hoor je op NPO Radio 2 De Wild In De Middag met Ruud de Wild. Een programma dat je op een eigenzinnige, prikkelende en humoristische manier meeneemt in de waan van de dag.