Moskou 1991: Metallica slaat een brug tussen oost en west

Na de val van de Berlijnse muur brokkelt de Sovjet-Unie langzaam af. De censuur is niet weg, maar de greep op de bevolking verzwakt. Er wordt vaker gesproken over meer vrijheid en invloed vanuit westerse landen. Ook krijgt westerse rockmuziek, dat jarenlang wordt weggezet als corrupt en decadent, meer ruimte. Voor het eerst kan er een grootschalig open-air rockfestival worden georganiseerd. 

Metal op Sovjetgrond 

Het gratis festival wordt georganiseerd door de Russen Boris Zosimov en Eduard Ratnikov, die via een Amerikaanse diplomaat in contact komen met de organisatoren van Monsters of Rock, dat over de hele wereld rockfestivals organiseert. Deze editie van Monsters of Rock vindt plaats op Tushino Airfield, een immense vlakte die jarenlang wordt gebruikt voor militaire doeleinden. Nu staat het vliegveld ineens vol met honderdduizenden jongeren, families, soldaten en nieuwsgierige Sovjetburgers. Het is voor het eerst dat een westerse metalband op zo’n schaal toestemming krijgt om op te treden.

Op dit festival staan namen als AC/DC, Pantera, The Black Crows en Metallica, de heavy metal band uit Los Angeles die op dat moment op het hoogtepunt van hun roem is dankzij het net verschenen Black Album. 

Ontlading van jewelste  

Metallica speelt strak, agressief en hongerig, met een mix van nieuw werk en eerder materiaal. Zo spelen ze nummers als Enter Sandman, Creeping Death en Fade to Black. Het publiek reageert alsof ze 10 jaar muziekconsumptie in een middag moet inhalen, met overal moshpits, wapperende vlaggen en pure chaos.  

De Sovjetsoldaten die zijn ingeschakeld om de menigte in bedwang te houden, kunnen zichzelf maar moeilijk inhouden om mee te springen met de muziek: “Helemaal vooraan staan mannen in uniform”, zegt James Hetflied, zanger van Metallica in een interview met Joe Rogan. “Na een nummer of vier denken de soldaten: ‘Fuck dit!’ En ze trekken hun uniform uit en staan te headbangen en plezier te maken.” 

Samenkomst van twee werelden 

Dit optreden wordt door de bandleden van Metallica gezien als een van hun beste uitvoeringen ooit. Ook door muziekliefhebbers, heavy metal fans en historici wordt het beschouwd als een van de belangrijkste muziekevenementen in de geschiedenis. Het optreden laat zien dat cultuur soms sneller grenzen kan doorbreken dan politiek. Het is een unieke botsing tussen twee werelden: de oude Sovjetstaat die op instorten staat en een nieuwe generatie op zoek naar een verfrissende adem.