3ma

Toeval of niet, de namen van drie Afrikaanse landen die bekend staan om hun virtuoze tokkelaars, beginnen alle drie met de letters M en A. In Marokko gaat het om de ûd (Arabische luit). Daar geldt Driss El Maloumi als een van de grootst levende luitisten. In Mali, waar de kora (harpluit) een bijna koninklijke status geniet, behoort Ballaké Sissoko samen met jeugdvriend Toumani Diabaté tot de regerende grootvorsten én vernieuwers van de meer dan duizend jaar oude traditie van de griots. Uit Madagaskar komt de misschien wel meest verrassende virtuoos, want Rajery bespeelt zijn valiha (cylindervormige harp uit bamboe) slechts met één hand. De andere verloor hij als kind bij een ongeval. Het eerste wat opvalt bij beluistering van hun gezamenlijke cd, is hoe moeiteloos de drie tradities versmelten tot een coherent en vanzelfsprekend idioom. Het heldere getwinkel van kora en valiha en de rollende, licht omfloerste klank van de ûd lijken voor elkaar geschapen, zeker in de handen van deze drie formidabele muzikanten. Uit een ritmisch en repetitief klanktapijt doemen telkens nieuwe melodielijnen op die vervolgens bijna ongemerkt in elkaar overvloeien. De stereotype rolverdeling tussen solist en begeleiders is deze mannen een gruwel. Liever weven ze hun getokkelde figuren op verfijnde wijze door elkaar heen. Gezongen wordt er soms ook, maar altijd zonder het zicht op de snaren te belemmeren.