Hoe Stevie Wonder een nationale feestdag regelde

Natuurlijk stonden ook andere liedjes op Hotter Than July. En zoals het liedjes van Stevie Wonder betaamt, groeiden tracks als 'Master Blaster (Jammin')', 'All I Do' en 'Lately' in 1980 uit tot hits. Toch bouwde Mister Wonder dat album van 1980 rondom de track 'Happy Birthday', wat zijn ode is aan Martin Luther King, de voorman van de Burgerrechtenbeweging van de jaren 60.

Tijdens de tournee van het album die hij aanvankelijk met Bob Marley zou doen, maar uiteindelijk voltooide met Gil Scott-Heron, begon Stevie Wonder aan een drie jaar durende strijd om de geboortedag van Martin Luther King, 15 januari, tot nationale feestdag te maken. En dat ging niet zonder slag of stoot.

Van Chicago tot Memphis tot Atlanta tot Washington

Op zijn vijftiende (dus in 1965) schudde Stevie Wonder voor het eerst de hand van Martin Luther King. 'Little' Stevie Wonder was toen al een gevestigde naam bij Motown, waar hij te boek stond als muzikaal genie. Die hand schudde hij tijdens een vrijheidsdemonstratie in Chicago. Drie jaar later werd dominee King doodgeschoten in Memphis. Stevie was ook aanwezig bij de begrafenis waar hij kennismaakte met het Afro-Amerikaanse congreslid John Conyers, die een wetsvoorstel had geschreven om de geboortedag van Martin Luther King uit te roepen tot nationale feestdag.

Hulp van de vakbonden

Elk jaar werd het wetsvoorstel ingediend bij het Congres, maar elke keer was er wel een aantal conservatieve senatoren dat de wet tegenhield. In 1973 maakte een aantal grote vakbonden, zoals die van ambtenaren en autoindustrie-arbeiders, de nationale feestdag tot een speerpunt in cao-onderhandelingen, niet zonder succes. In 1979 besloot Jimmy Carter als eerste president het wetsvoorstel te steunen, ook omdat hij juist met steun van de vakbonden tot president was verkozen. Carter hield een emotionele toespraak bij de Ebenezer Baptist Church in Atlanta, de oude kerk van dominee King, waar hij het Congres opriep om de wet aan te nemen.

Geen soelaas

Ook Stevie Wonder sprak tijdens deze bijeenkomst, waar hij aan de hand verscheen van weduwe Coretta Scott-King. "Als we niet een man kunnen vieren die stierf voor liefde, hoe kunnen we dan zeggen dat we geloven in liefde," sprak Wonder. Maar de woorden van Carter en Wonder boden geen soelaas, want onder druk van senator Jesse Helms kreeg de wet geen meerderheid. Helms zette Martin Luther King weg als een wetsovertreder die bovendien was gemanipuleerd door communisten.

Stevie Wonder met de weduwe van Dr. King, Coretta Scott-King:

Ultieme offer

Stevie Wonder had 'Happy Birthday' (klik hier voor de songtekst) al een tijd op de plank liggen en nadat Jimmy Carter zich openlijk uitsprak voor een nationale feestdag, achtte Stevie de tijd rijp om de track uit te brengen. Zodoende ontstond het album Hotter Than July, waar in de albumhoes ook expliciet het belang van een dergelijke feestdag uit doeken werd gedaan: "We hebben nog een lange weg te gaan totdat we de wereld bereiken uit zijn droom. Wij in de Verenigde Staten mogen zijn ultieme opoffering noch die droom niet vergeten."

De tournee van het album moest dan ook volledig in het teken staan van de nationale feestdag die nog geen nationale feestdag was. In augustus 1980 maakte Stevie Wonder bekend dat de tournee vier maanden zou duren, die in januari zou eindigen met een grote mars en bijeenkomst in Washington D.C., bij The National Mall om precies te zijn, waar Martin Luther King in 1963 zijn befaamde 'I Have A Dream'-speech hield. Tijdens de tournee zou Stevie Wonder worden begeleid door Bob Marley, die ook al jarenlang voorvechter was van gelijke rechten en de missie van Stevie Wonder onderstreepte.

Tournee van uitersten

In de geschiedenis van popmuziek is waarschijnlijk geen belangwekkendere albumtournee geweest dan die van Stevie Wonder in 1980. Die tour begon met een akelige gebeurtenis. Bob Marley was namelijk vlak voor de tournee onwel geworden in New York, waar hij in een ziekenhuis werd opgenomen met een fatale hersentumor. Ruim een half jaar later stierf Marley aan deze tumor. Kaartjes voor de concerten waren al verkocht en Stevie Wonder beoogde met deze tour een nog hoger doel, dus the show had to go on. Als vervanger voor Bob Marley werd Gil Scott-Heron opgeroepen, die het voorprogramma verzorgde en uiteindelijk bij het slotstuk van het concert 'Happy Birthday' ook op het podium kwam.

In november speelde Wonder in Madison Square Garden in New York. Dat concert bleek één groot feest, toen als surprise guest Michael Jackson op het podium klom tijdens 'Master Blaster'. Een week later was het hele circus verhuisd naar Los Angeles, waar Carlos Santana ook meedeed. Vlak voor het optreden werd echter bekend dat John Lennon was doodgeschoten, nieuws dat Stevie Wonder en zijn band nog via de televisie meekregen. Het toegestroomde publiek echter niet, waardoor Stevie Wonder besloot om zijn fans in te lichten en de connectie te maken met Martin Luther King, die net als Lennon een man was die opstond voor vrede en verandering.

Stevie Wonder kondigt de dood van John Lennon aan in LA, met Gil Scott-Heron op het podium:

"We hebben een vrije dag!"

De sfeer was op zijn zachtst gezegd niet uitgelaten, toen de tournee in januari 1981 in een waterkoud Washington aankwam. De terminale ziekte van Bob Marley, de moord op John Lennon, maar zeker ook de verkiezing van republikein Ronald Reagan, die vijf dagen na het concert en eveneens in Washington als president geïnaugureerd zou worden, zorgden voor een bedrukte stemming. Met een conservatieve republikein in het Witte Huis zou de kans op een nationale feestdag niet meteen groeien. Desalniettemin kwamen ruim 100.000 mensen vanuit het hele land opdraven om op 15 januari Stevie Wonder te steunen in zijn strijd. Wonder - die een inspirerende speech hield waarvan je de tekst onderaan dit artikel kun lezen - had voor de gelegenheid Diana Ross en Gladys Knight uitgenodigd, bovendien was dominee Jesse Jackson aanwezig, de voormalige rechterhand van Martin Luther King, om de menigte toe te spreken.

Gil Scott-Heron was op dat moment al 10 weken op tournee met Stevie Wonder. In zijn boek Pieces of Man vertelde Heron uitgebreid over deze tournee, die hij aanduidde als het hoogtepunt in zijn muzikale carrière. Het moment dat hij voor het eerst het podium opklom in Washington en hij 100.000 mensen schouder aan schouder stonden terwijl ze "Martin Luther King Day, we took a holiday" scandeerden, liet een onuitwisbare indruk achter. Zijn achting voor de mens Stevie Wonder nam op die dag groteske proporties aan, zo schreef hij. "When you were personally touched by someone's effort and genuine sincerity, your brain said you didn't yet understand but your soul said you should trust."

De lange adem van Stevie

De bijeenkomst was een succes en analoog aan de tournee van Hotter Than July verzamelde Stevie Wonder met zijn team miljoenen handtekeningen om het Congres te overtuigen van het belang van een nationale feestdag. Toch behaalde Stevie met zijn actie niet het gewenste resultaat. President Reagan hield zijn poot stijf en weigerde Martin Luther King Day uit te roepen tot nationale feestdag, voornamelijk omdat de kosten voor de VS van nóg een vrije dag gierend uit de klauwen zou lopen. Wel stond Reagan ervoor open om een programma op te starten om jonge Afro-Amerikanen aan een studiebeurs te helpen.

Daarmee nam Stevie Wonder geen genoegen, die een jaar later op 15 januari wederom een bijeenkomst hield in Washington om zijn punt te maken. In datzelfde jaar en in 1983 werden hoorzittingen gehouden ten behoeve van de feestdag, waar zowel Wonder als Coretta Scott-King zeer emotionele toespraken hielden. De ultra-conservatieven kwamen onder leiding van Jesse Helms steeds heviger in het verweer, waarbij Helms Martin Luther King uitmaakte voor Marxist en hij de FBI verzocht om de dossiers over Martin Luther King openbaar te maken. Maar hoe feller Helms van leer trok, des te meer gematigde senatoren sympathie kregen voor de strijd van Stevie Wonder en Coretta King en bereid waren het wetsvoorstel te steunen. Uiteindelijk werd de wet met 78-22 stemmen aangenomen, waarop Reagan in november 1983 de wet ondertekende.

Stevie Wonder vertelde in 1983 over de importantie van Martin Luther King Day:

Stevie Wonder's speech van 15 januari 1981

"Welcome ladies and gentlemen. It is beautiful that we should all come together today for such an important purpose, and I want to thank you all with all my heart for remaining here today. For even though it is freezing cold and snowing and there are jobs to be done and money to be made, you have found the time, the energy, the necessary resources, the heart and the courage to step forward as Americans and as human beings on this day to seek a more full recognition for a great man and the great principles he has lived, fought, and died for. I am, of course, referring to our quest to make Dr. Martin Luther King Jr.’s birthday a legal holiday.

"It is fitting and proper that we should gather here for this purpose in Washington DC, the nation’s capital, for it was almost two decades ago that some of us and many of our parents, families, friends and allies gathered for that now historic occasion, the march on Washington. Indeed, it is fitting that we should gather here, for it was here that Martin Luther King inspired the entire nation, indeed the world with his stirring words and his lofty vision, both challenging us and inspiring us with his great dream.

And even though he has since passed away, the words he spoke are still as vital and alive and true as the day he spoke them. For the words he spoke can never get old or die, or wither away, for they spring from that vast eternal ocean of great principles that have been the teachings and hallmark of all the heroic messengers of mankind down through the ages: the message of peace, of basic human dignity and freedom.

"No assassination, no repression, no technological overkill can kill these great and classic values. They live forever in the hearts of free people everywhere, and for all time. It is because he best represents these principles that Martin Luther King is such a heroic figure. A man of his time. A man for all seasons. Certainly, a man America can be proud of. The depth of his compassion and of his courage cannot help but uplift us and move us to a greater understanding of ourselves, and of the need to unite into a melting pot of one.

"Now there are those who say, all well and good. Dr. King was a great man. But, on national holidays we honor only presidents and great events, why honor Martin Luther King? He wasn’t an elected official; he was a rabble rouser and a disruptive force in the social fabric of American life. To those we say: Public holidays in the United States should be, and normally are, reserved for celebrating great traditions in the nation’s history and our highest ideals and leaders who have shaped out common destiny.

"Dr. King lived and died for this national’s ideals of justice, honor, dignity and freedom. By practicing non-violent citizen acts, he embodied the best of the America political tradition with the original pilgrims of New England, continuing on with the Boston Tea Party and right through the American Revolution. Martin Luther King and the founding fathers had more than their basic equity as men in common. They were men of vision and courage. They were about the business of making a noble dream a reality and they have made our lives all the better because of it.

"And though Dr. King was a great man, he was no saint. He was a man, a human being. And being no less ourselves, we should accept no less than what Dr. King fought for: a commitment from this nation to make available to all its citizens, the equality of opportunity to pursue the American dream of life, liberty and the pursuit of happiness with regard to the shackles of race, creed or color.

"Those who regard Dr. King as the political leader of a narrow cause or the spokesman for a single group fail to share the spiritual vision of the oneness of all. Injustice in any form affecting anyone was viewed by Dr. King as a threat to everyone.

"Oppression against one group is oppression against us all. His efforts reflected a moral drive to improve the life of all human beings. By commemorating Martin Luther King’s birthday, we do more than honor one man, however extraordinary: we honor the profound spirit of love and concern for humanity that give us life and inspires us all. The significance of his life to us and to America may be found in his acceptance speech for the Nobel Peace Prize: “Non-violence is the answer to the cultural, moral and political questions of our time – the need for man to overcome oppression and violence. I accept this award today for an abiding faith in America and an audacious faith in the future of all mankind.” Dr. King was truly a great American.

"So let us commemorate Dr. Martin Luther King Jr., today, and let out hearts beat to the rhythm of this march for life. But how, in fact, can our hearts beat to the rhythm of our march for life if our soul cannot sing out to the sound of love. How can we sing out love, if our lips do not embrace the taste of peace and harmony and unity? But how can our lips embrace these great feelings, if our hands do not reach out and intermingle into a melting pot of one.

"We ought to have a way to honor this human being and reaffirm the ideals he lived and died for; to honor him through a national holiday would also, of course, bestow a great honor on Black America by implicitly acknowledging him as a symbol of the tremendous contributions Black people have made to this country’s historical development. It would also represent another step forward in officially and symbolically embracing the lives and dreams of all the people who compose the American nation. Designating his birthday a national holiday would create and event for all Americans, for Dr. King was a champion for justice and liberty.

"So when you return to your cities, your homes, your jobs please carry on the vigil. For this dream our dream, goes beyond politics, beyond oppression, beyond mere history, but not beyond hope or love, for this dream shall never die."

Bron 1, Bron 2, Bron 3