Zo werd Helene Fischer de nieuwe schlagerkoningin

Met ‘Atemlos Durch Die Nacht’ heeft Helene Fischer in 2013 een klapper van een hit te pakken, die ook wordt opgemerkt buiten de Duitse taalgrenzen. Het betekent haar internationale doorbraak en ze komt te boek te staan als de ‘Lady Gaga van de schlagermuziek’, dankzij haar moderne insteek van de Duitse muziekstroming. Nu is schlagermuziek altijd al aan heersende trends binnen de popmuziek onderhevig geweest. In de jaren ’60 krijgt beatmuziek zijn greep op de Duitse popmuziek, met ‘Marmor, Stein Und Eisen Bricht’ van Drafi Deutsche rund His Magics als bekendste voorbeeld, terwijl ook muziekstromingen uit landen als Italië (onder meer via Heino) en Griekenland (via Vicky Leandross en Rex Gildo) hun stempel drukken op het populaire Duitse lied. ‘Du’ van de van oorsprong Roemeense zanger Peter Maffay, al decennia lang de hoogst genoteerde schlager in de Top 2000, leunt juist weer ontegenzeggelijk aan tegen de emotionele powerballads van Elvis Presley en Tom Jones uit dezelfde periode. Jaren voordat het duo Modern Talking zijn eerste plaat uitbrengt, is er al een synthesizer te horen op ‘Santa Maria’ van Roland Kaiser.

Aanpassingsvermogen

Nu heeft de Duitse popmuziek over de gehele breedte een sterk vermogen om zich aan te passen aan de tijdsgeest. Zo slagen onze oosterburen als een van de weinige Europese landen erin om zich de Amerikaanse discomuziek eigen te maken, met Boney M. als koploper in de internationale verkooplijsten. Later doen ze dat opnieuw met Neue Deutsche Welle-artiesten als Nena, Nina Hagen, Peter Schilling en BAP. Hoewel Duitstalige hiphop in de daaropvolgende decennia een succesverhaal is dat zich grotendeels binnen de eigen landsgrenzen afspeelt, groeien techno en house van Duitse bodem uit tot de dominante muziekstroming van de jaren ’90, dat de piek van zijn populariteit bereikt met het grootschalige hedonistische ravefeest Love Parade in Berlijn. Schlagers blijven daarnaast onverminderd populair, met soms een crossover naar house. Een notoir voorbeeld is ‘Anton Aus Tirol’ van de Oostenrijkse DJ Ötzi, vernoemd naar een ijsmummie uit de Bronstijd die in de Italiaanse Alpen werd aangetroffen. Dergelijke vrolijke ‘Fetenhits’ zijn in zekere zin een voorbode van Helene Fischers moderne schlagerrepertoire.

Deportatie

Dit alles toont maar aan dat schlagers ondanks hun typisch Duitse karakter openstaan voor eigentijds invloeden van buitenaf, waaronder Helene Fischer zelf. Zij wordt namelijk tijdens de hoogtijdagen van de Koude Oorlog geboren in de Sovjet-Unie, diep in Siberië, in de plaats Krasnojarsk, onder de naam Jelena Patrowna Fischer. Toch zijn haar voorouders Duits. Wanneer Napoleon het Koninkrijk Pruisen binnenvalt, emigreren veel etnische Duitsers aan het begin van de negentiende eeuw naar de Krim, aan de noordkust van de Zwarte Zee, waar ze welkom geheten worden door tsarina Catharina de Grote, zelf van Duitse afkomst. Nadat de bolsjewieken gedurende de Oktoberevolutie de Russische adel afzetten, moeten ook de Duitse inwoners het ontgelden en worden massaal naar werkkampen in Siberië en Kazachstan gedeporteerd. Fischers grootouders (aan vaders kant) ontspringen aanvankelijk de dans, maar wanneer Hitler in 1942 Rusland binnenvalt, worden ook zij op de trein naar Siberië gezet.

Droomkoppel

Nog voordat het IJzeren Gordijn valt en de wapenwedloop met de VS ten einde komt, verhuizen Fischers ouders eind jaren ‘80 naar Duitsland, wanneer het voor etnische Duitsers uit het Oostblok mogelijk wordt om West-Duits staatsburgerschap te verkrijgen. Inmiddels een Duitse, volgt Fischer een musicalopleiding in Frankfurt. Haar zangtalent wordt opgemerkt wanneer haar moeder, zonder Helene’s toestemming, een demo-cd naar artiestenmanager Uwe Kanthak stuurt, die op zijn beurt producer Jean Frankfurter op de jonge zangeres wijst. Frankfurter stelt Fischer meteen onder contract en kort daarna maakt ze in 2005 haar televisiedebuut in het programma Hochzeitsfest Der Volksmusik (Huwelijk Van De Volksmuziek) op de grote landelijke zender ARD. Daar zingt ze een duet met Florian Silbereisen, met wie ze tien jaar lang een relatie zou hebben. Als droomkoppel van de schlagermuziek weten ze elkaars carrière een behoorlijke boost te geven, al loopt de relatie in 2018 stuk.

Populairder dan Adele

Fischers eerste drie albums gaan elk ongeveer een half miljoen keer over de toonbank. Ieder daaropvolgend jaar wordt ze bekroond met muziekprijzen en sinds 2011 presenteert ze ieder jaar haar eigen kerstspecial op ZDF. Alle Duitstalige landen zijn dan al verliefd op Helene Fischer en wanneer ze in 2013 het album Farbenspiel uitbrengt, met daarop de meezinger ‘Atemlos Durch Die Nacht’, gaan ook Nederland, België, Denemarken en Zweden overstag. Zelfs Robbie Williams is gecharmeerd van de nieuwe schlagerkoning en gaat in 2019 met haar in duet op zijn dubbelalbum The Christmas Present. Het album Farbenspiel behoort tot de tien bestverkochte albums aller tijden in Duitsland, met 2,4 miljoen verkochte exemplaren en twaalf platina platen. Alleen albums van Herbert Grönemeyer, Phil Collins, ABBA en Genesis verkochten beter. Ook van haar Best Of- en kerstalbum verkoopt Fischer miljoenen exemplaren, waardoor ze in eigen land de bestverkopende artiest van het afgelopen decennium is. Daarmee torent ze hoog uit boven Adele, die in Duitsland ‘slechts’ 1,6 miljoen exemplaren verkocht van haar tweede album 21.

Top 2000

Helene Fischer stond in 2019 met 'Atemlos Durch Die Nacht’ op plek 220 in de Top 2000.

Foto omslag: ANP